آنوریسم های شریانی عروق محیطی از آن جهت دارای اهمیت هستند که محلی شایع برای تشکیل لخته و آمبولی ناگهانی و انسدادهای پیشرونده و بدون علامت دیستال اندام می باشند. نادرترین و خطرناکترین نوع این آنوریسم ها، متعلق به شریان کاروتید خارج جمجمه ای بوده بطوریکه، آنوریسم شریان کاروتید داخلی سومین علت ضایعات آمبولیک مغزی عروقی را پس از انسداد در اثر ضایعات اولسراتیو- آترواسکلروتیک و آمبولی های قبلی تشکیل می دهد. آنوریسم های فوق الذکر علی الخصوص در مقایسه با انواع داخل جمجمه ای )مغزی) نیز نادرترند. علیرغم نادر بودن، بروز و ثبوت ضایعات مغزی عروقی در دهه های اولیه زندگی بدون علل زمینه ای، آنوریسم های پنهان شریان های کاروتید (گردنی) را بعنوان اولین احتمال تشخیصی مطرح می سازد. اهمیت و خطر تشکیل لخته در حفره آنوریسم و آمبولی های جبران ناپذیر بحدی است که توده های عمیق زاویه فکی اگرچه جامد، باید بدقت در افراد میانسال و بالاتر بررسی گردند. در این گزارش دو مورد آنوریسم شریان کاروتید داخلی از نوع کیسه ای که دومین نادرترین نوع آنوریسم های خارج جمجمه ای شریان های کاروتید بعد از شریان کاروتید خارجی محسوب می گردند، معرفی می شوند.

مقدمه: مننژیوم اکستراکرانیال یک تومور نادر است که در نواحی مانند گوش میانی، استخوان تمپورال، حفره سینونازال، اوربیت، داخل دهان، غده پاروتید و بافت های نرم سر و گردن رخ می دهد.معرفی بیمار: مورد معرفی شده آقایی 68 ساله می باشد که با شکایت درد گردن هنگام فلکسیون از 5 سال پیش و توده قابل لمس از 2 سال قبل در مثلث خفی گردن به بیمارستان مراجعه کرد. نتیجه گیری: برای بیمار FNA انجام شد و ضایعه اپی تلیال گزارش شد. در نهایت اکسیزیون توده انجام شد و تشخیص مننژیوم مطرح شد که با رنگ آمیزی ایمنوهیستوشیمی شامل ویمنتین و EMA مثبت و GFAP منفی تشخیص بالینی بیمار تایید شد.

هدف: گزارش یک مورد انسداد شریان مرکزی شبکیه متعاقب ترمیم جراحی آنوریسم داخل جمجمه ای.معرفی بیمار: دختر 23 ساله ا ی با شکایت سردرد ناگهانی و اختلال سطح هو شیاری و با تشخیص خونریزی ساب آراکنویید در CT Scan به بخش Neurosurgery بیمارستان امام حسین (ع) ارجاع و بستری شد. در معاینه چشمی انجام شده از بیمار قبل از عمل، حدت دید دو چشم تورم دیسک اپتیک و در چشم چپ خونریزی شبکیه مشاهده شد. پس از جراحی Clipping آنوریسم، در معاینه چشمی مجدد به عمل آمده از بیمار حدت دید چشم راست در حد عدم درک نور (NLP) و چشم چپ 7/10 بود. در فوندوسکوپی Retinal Whitening و Cherry red spots در چشم راست مشاهده شده و برای بیمار تشخیص انسداد شریان مرکزی شبکیه مطرح شد.نتیجه گیری: تاکنون مکانیسم های متعددی جهت توجیه کاهش دید در ارتباط با آنوریسم های اینتراکرانیال گزارش شده است .خطر Postoperativ Blindness پس از Clipping آنوریسم های پاراکلنویید و سربرال وجود دارد. چشم پزشکان و جراحان مغز و اعصاب باید از این عارضه آگاه باشند تا در صورت لزوم درمان فوری برای بیمار شروع شود. توصیه می شود که بیماران دچار آنوریسم های اینتراکرانیال قبل و پس از عمل تحت معاینات نوروافتالمولوژیک قرار گیرند .

سابقه و هدف: با توجه به نقش ضایعات و تنگی های شریان کاروتید داخلی در پاتوفیزیولوژی سکته های مغزی ایسکمیک و نیز وجود آمارهای متفاوت در مورد شیوع تنگی خارج و داخل جمجمه ای در جوامع شرقی و غربی، هدف این مطالعه بررسی شیوع تنگی اکستراکرانیال شریان کاروتید داخلی را در بیماران با سکته مغزی ایسکمیک می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه روی 100 بیمار که بر اساس شرح حال، معاینه بالینی، CT اسکن و نظر متخصص در آنها سکته ایسکمیک تشخیص داده شده بود، تنگی شریان کاروتید با استفاده از داپلر سونوگرافی شریان کاروتید بررسی گردید و اطلاعات زمینه ای توسط محقق از بیمار گرفته شده و در فرمی ثبت گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که حدود 12% از بیماران تنگی بیش از 50% داشته اند که از این تعداد 5% تنگی خفیف، 4% تنگی متوسط و 3% تنگی شدید داشته اند. دیابت و سیگار به عنوان عوامل خطر رابطه معنی داری را با تنگی شریان کاروتید نشان دادند و با افزایش قند خون و مصرف سیگار، شدت تنگی نیز افزایش یافت. لیکن سن، جنس، و سابقه فشار خون رابطه معنی داری را نشان ندادند.نتیجه گیری: مقایسه نتایج با مطالعات قبلی (در جوامع غربی) نشان می دهد که شیوع تنگی قسمت اکستراکرانیال شریان کاروتید داخلی در ایران کمتر از جوامع غربی است. این امر می تواند نشان دهنده این نکته باشد که در جوامع شرقی گرفتاری بیشتر در ناحیه اینتراکرانیال شریان کاروتید داخلی است. از طرفی عوامل موثر و مهم در جامعه ما نیز ممکن است با این جوامع تفاوت داشته و در جامعه ما دیابت و سیگار از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند.  

بیمار زن 24 ساله ای بود که ابتدا عادت ماهیانه نامنظم و سپس آمنوره را حدود دو ماه قبل به همراه HCG β مثبت داشته که آثار حاملگی رحمی تا دو هفته قبل از فوت را نشان نداده بود و سونوگرافی ترانس واژینال به وی توصیه شده بود. او هفت سال قبل حاملگی و زایمان طبیعی داشته و پس از آن IUD به مدت هفت سال داشته است که سه ماه قبل از فوت آن را خارج می کند. او از حدود یک هفته قبل از فوت دردهای شکمی، خونریزی نامنظم واژینال (لکه بینی) را تجربه کرده و در آخرین شب دچار سنکوپ شده و سپس به حالت کما و کاهش تعداد ضربان قلب و تنفس و فشار خون غیر قابل اندازه گیری و به نهایت بدون تشخیص قطعی فوت شده بود. طبق گزارش پزشکی قانونی، علت فوت خونریزی شدید داخل شکمی به علت پارگی شریان ایلیاک چپ (حدود 1.5-1 سانتی متر) پس از یک حاملگی خارج از رحمی با رحم و ضمایم سالم (بدون پارگی) تعیین شد. 

انواعی از نواحی خارج جمجمه شامل بینی، احشای مختلف ، پوست، حفره چشم، چشم و بافت های خارج نخاع مستعد مننژیوما توصیف کرده اند. مننژیوم جلدی به طور شایع در پوست سر، نواحی پیشانی یا پاراورتبرال رخ می دهد. ما در این مقاله یک مورد مننژیوم جلدی در ناحیه پیشانی را گزارش می کنیم که با توجه به منابع موجود بسیار نادر می باشد. بیمار ما زن میانسالی بود با توده سمت راست پیشانی از دو سال قبل که در عکس برداری از جمجمه و سی تی اسکن به عمل آمده از بیمار، هیچ ضایعه داخل جمجمه ای دیده نمی شد و فقط گرفتاری استخوان پیشانی به صورت ضخیم شدگی آن وجود داشت. بعد از برداشتن توده به وسیله جراحی و در آزمایش میکروسکوپی نمونه ها، تشخیص هیستوپاتولوژیک، مننژیوم نوع مننگوتلیوماتوس بوده و در مطالعه ایمنوهیستوشیمی، برای پادگان غشای اپی تلیکال واکنش نشان داد. در سیر بالینی، مننژیوم های خارج جمجمه ای به آهستگی بزرگ می شوند و معمولا فقط با برداشتن بهبود می یابند و اما برداشت نا کامل آن می تواند به عود منجر شود؛ چیزی که برای بیمار ما نیز اتفاق افتاد.

زمینه و هدف: دیابت یک عامل خطرساز مهم برای ایجاد سکته مغزی است. برخی از مطالعات نشان می دهند که ممکن است تفاوت علایم بالینی و پیش اگهی در بیماران سکته مغزی دیابتی با غیردیابتی ناشی از تفاوت الگوی تنگی عروق مغزی در این دو گروه باشد. این مطالعه به منظور مقایسه تغییرات داپلرسونوگرافی عروق داخل و خارج جمجمه ای بیماران دیابتی و غیردیابتی دچار سکته مغزی ترومبوتیک انجام شد.روش بررسی: این مطالعه مورد - شاهدی روی 70 بیمار دیابتی و 70 بیمار غیردیابتی مبتلا به سکته مغزی ترومبوتیک انجام شد. موارد امبولی با معاینه، نوار قلب و اکوکاردیوگرافی در مطالعه وارد نگردید. همه بیماران برای اولین بار دچار سکته مغزی شده و در صورت مصرف دارو و یا وجود بیماری زمینه ای (به جز پرفشاری خون، هیپرلیپیدمی و بیماری قلبی) از مطالعه حذف شدند. برای کلیه بیماران ترانس کرانیال و اکستراکرانیال داپلرسونوگرافی انجام گردید.یافته ها: موارد تنگی شریان بازیلر در افراد دیابتی به طور قابل توجهی بیشتر از افراد غیردیابتی بود (P<0.031). همچنین موارد تنگی گردش خون خلفی در بیماران مبتلا به دیابت بیشتر از افراد غیرمبتلا به دیابت بود (P<0.006).نتیجه گیری: در بیماران مبتلا به دیابت، سیستم گردش خون ورتبروبازیلر بیشتر دچار تنگی گردید. بخشی از مرگ و میر و موربیدیتی بیشتر در این بیماران ممکن است ناشی از این الگوی تنگی عروقی باشد.

مقدمه: خون‎سازی خارج از مغز استخوان به تشکیل بافت خون ساز در خارج از مغز استخوان دلالت دارد و یک پدیده جبرانی در بیماری های سیستم خون ساز مثل آنمی همولیتیک مادرزادی، آنمی بدخیم و ارتشاح مغز استخوان ثانویه به بدخیمی ها است. خون سازی خارج از مغز استخوان در بسیاری از بافت های بدن گزارش شده است و کبد، طحال و گره های لنفاوی محل های شایع آن هستند. با این حال موارد داخل جمجمه ای بسیار نادر است.گزارش مورد: در CT اسکن آقای 34 ساله مبتلا به تالاسمی بتای حد واسط با شکایت از سردرد های مزمن و کاهش پیشرونده بینایی، یک توده غیرهوموژن، هیپردنس و لبوله در شاخ اکسیپیتیال سمت چپ همراه با ادم وسیع محیطی دیده شد. در بررسی بافت شناسی تشخیص بافت خون ساز در پارانشیم مغز تایید شد.

مقدمه: شریان های زیر چنبری راست و چپ توسط انشعاباتی در خون رسانی نخاع (گردنی)، حفره جمجمه ای خلفی، قاعده گردن، غده تیرویید، جدار قفسه سینه و شکم نقش دارند و از برخی شاخه های آن مانند شریان سینه ای داخلی به عنوان مجرا در Bypass شریان های کرونر قلب در جراحی استفاده می شود. شاخه های این شریان در آنژیوگرافی، تشریح و جراحی های قاعده گردن و به خصوص غده تیرویید اهمیت دارد. با توجه به این که الگوی ثابتی برای واریاسیون ها وجود ندارد این بررسی انجام شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی – مقطعی، قاعده گردن 40 جسد فیکس شده مذکر و با سن تقریبی 40 تا 80 سال با ابزاری مانند پنس، قیچی، تیغ بیستوری دو طرفه تشریح شدند و شاخه های شریان زیر چنبری تشریح و مشاهدات یادداشت شد.یافته ها: در 100% نمونه ها شریان زیر چنبری چپ از قوس آئورت و در 95% نمونه ها شریان زیر چنبری راست از شریان براکیوسفالیک منشعب شده بود. در یک نمونه (2.5%) از ابتدای قوس آئورت و در یک مورد (2.5%) از انتهای قوس آئورت جدا شده و به صورت رتروازوفاژیال قرار گرفته بود. در این بررسی شریان مهره ای چپ در دو نمونه و شریان مهره ای راست در یک نمونه واریاسیون داشت و از قوس آئورت جدا شده بودند. در بررسی ما شریان تیروسرویکال و شریان سینه ای داخلی واریاسیون نداشت.نتیجه گیری: حاصل این بررسی کشف جدیدی نیست؛ ولی با علم به این موضوع که واریاسیون ها الگوی ثابتی ندارند، توجه به شاخه های شریان زیر چنبری و واریاسیون های آن در بررسی تشخیصی، مطالعات آنژیوگرافی، جراحی های ناحیه گردن و به خصوص غده تیرویید اهمیت ویژه ای دارد.